Hoes veur ’t Limburgs wil Limburgse taal in onderwijs normaler maken

De Limburgse taal behouden, de positie te versterken en het gebruik ervan bevorderen. Dat is de kerntaak van het Hoes veur ’t Limburgs. De focus ligt momenteel bij de jongste doelgroep om op de kinderopvang en in het basisonderwijs het Limburgs te normaliseren.

Het Limburgs als taal blijkt volgens onderzoek af te nemen. Ondanks dat nog zo’n 75 procent van de bevolking in onze provincie de taal machtig is, spreekt ongeveer de helft van de jongeren tussen de 18 en 34 jaar dialect. Bij kleuters ligt dat ongeveer op hetzelfde aantal.

Een van de oorzaken van afname is dat kinderen op steeds jongere leeftijd naar de opvang gaan. Vroeger stuurden ouders hun kinderen op latere leeftijd naar de opvang, nu gaan baby’s van een paar maanden er al naar toe. Omdat de voertaal daar Nederlands is, krijgt deze leeftijdsgroep daar al jong mee te maken. “Het geeft geen garantie wanneer je als ouder je kind Limburgstalig opvoedt, hij of zij het dialect overneemt. Als Nederlands op de opvang wordt gepraat nemen kinderen dat vaker over”, vertelt Silvia Segers van het Hoes veur ’t Limburgs.

“We willen dat het genormaliseerd wordt om Limburgs te spreken in het onderwijs.”

Segers zet zich voornamelijk in om bij de jongste aanwas het Limburgs bij te brengen. Daar is de juiste aanpak essentieel voor. “Kinderen zijn heel gevoelig wie welke taal spreekt en in welke context. Als er één op één Limburgs met het kind wordt gepraat, maar in een groep niet, dan is er een grote kans dat ze het dialect niet gebruiken tegen de ouders”, vertelt Silvia Segers van het Hoes veur ’t Limburgs.

Normalisatie

Om de Limburgse taal bij kleuters machtig te maken, is het Hoes veur ’t Limburgs in 2023 een project gestart waaraan momenteel 27 locaties aan meedoen. “Dat is heel enthousiast ontvangen door de ouders en pedagogische medewerkers”, vertelt Segers. Het project loopt ook in Roermond, Leeuwen en Posterholt.

Tijdens dit proces spreken medewerkers op de kinderopvang bewust dialect tegen peuters en kleuters. “We bieden geen specifieke lesmaterialen aan, maar we willen dat het Limburgs aanwezig is. Kort gezegd, er moet meer ‘plat gekaldj waere’. We geven daarnaast mee dat het Nederlands en Limburgs op een zo gelijkwaardig mogelijke manier wordt gesproken. Dus inhoudelijk verandert er niks voor de kinderen.”

Niet alle kinderen worden in de thuissituatie opgevoed in het Limburgs. Toch wordt ervoor gekozen om ook tegen deze kinderen tweetalig te praten. “Ze wonen wel in Limburg en in de toekomst komen ze hoe dan ook in aanmerking met de taal. Daarom is het ook voor deze groep belangrijk dat ze begrijpen wat er gezegd wordt. Wat we vooral met het project willen bereiken is dat het genormaliseerd wordt om Limburgs te spreken in de kinderopvang en het onderwijs. Nu er is nog zo’n ongeschreven regel dat je alleen Nederlands mag praten, daar willen wij juist vanaf”, stelt Segers.

Voordelen

Vroeger hadden ouders het gedachtegoed dat een Nederlandstalige opvoeding beter was voor de ontwikkeling van het kind. Volgens Segers zijn die theorieën inmiddels achterhaald. Kinderen die tweetalig worden opgevoed lopen volgens onderzoek geen achterstand op woordenschat. Het heeft zelfs meerdere voordelen op het cognitieve en sociaal-emotionele vermogen.

“Ze kunnen sneller schakelen van taal en in sommige gevallen andere talen sneller tot zich nemen. Ook als ze worden aangesproken in het Limburgs, de taal waar ze zich thuis bij voelen, dan geeft dat een veilig gevoel”, laat Segers zien uit een onderzoek.